Tiamo zit op het puntje van zijn stoel. De rode vlekken in zijn hals kruipen naar zijn wangen. Hij kan nog steeds niet geloven dat zijn collega zo’n opmerking maakte.
Ze heeft wél een strak velletje in die leren broek.
Hij zit met die opmerking in zijn maag. “Ik heb niks gezegd, en daar baal ik van”, zegt hij. “Ik wil ruggengraat tonen in ons MT. Stop durven zeggen. Ook als het spannend is.”
Ik vraag: “Wat maakt dat je niet direct reageerde?”
Tiamo somt een hele waslijst op:
- Ik ben niet de juiste persoon om hier wat van te zeggen
- Het was een roerige vergadering: ik wacht liever op het juiste moment
- Ik ben bang voor de consequenties voor mij als nieuweling
- Misschien vindt die collega het zelf wél grappig
- Ze zijn zo dom, dus het helpt toch niet als ik er wat van zeg
Zulke antwoorden kennen we allemaal
In gespannen sociale situaties strooi je ze in het rond als poedersuiker op een pannenkoek.
Dat komt door de werking van je oerbrein. Het oerbrein is je oudste en bepalende breindeel. Het wil jouw sociale veiligheid bewaken en het houdt je bij de kudde, omdat je kwetsbaar bent in je eentje.
Je oerbrein souffleert: stil nu, spreek je niet uit en spreek anderen niet aan.
Maar met zulke breinsmoezen blijft het verkeerde bestaan
Ongewenst gedrag wordt de norm. Het zorgt op de korte termijn voor een goed gevoel, maar op de lange termijn creëer je een team dat drijft op nietszeggende, ongewenste en beschadigende afspraken. Zoals: wij accepteren denigrerende opmerkingen.
Hoog tijd om te ontsmoezen
En dat begint met UitsprekenAansprekenAfspreken: uitspreken wat je denkt, aanspreken van elkaar, afspreken met draagvlak.
Ik geef je drie handvatten:
Ken je normen. Jouw ruggengraat.
Weet waar je voor staat, en waarom je die normen wilt bewaken. Sta er bewust bij stil: waar in je lijf voel je je overtuigingen? Ga daar naartoe op spannende momenten: voel die plek in je lijf, en je weet meteen waar je voor staat.
Praat in de ik-vorm.
Zeg niet: “Wij moeten dit niet willen.” Je bent veel sterker en eerlijker als je van jezelf uitgaat: “Ik vind dit niet acceptabel. Ik wil niet dat er in dit team zo gepraat wordt.” Dan kan niemand om jou heen.
Blijf in gesprek.
Tiamo zou het liefst een opmerking maken en dan pissig weglopen. Maar sterk leiderschap gaat over ‘sitting in the fire without burning’: de confrontatie aangaan, aanspreekbaar blijven en de hitte van de discussie verdragen.
UitAanAfspreken is dus niet: je mening droppen
Als je je uitspreekt maar niet aanspreekbaar bent, breng je schade toe aan de band met je collega’s. Grote kans dat het ongewenste gedrag aanhoudt buiten jouw gezichtsveld.
Je toont pas echt ruggengraat als je in openheid het gesprek aangaat, als een ridder zonder harnas.
Mijn advies: zoek de randen op
Je team wordt hecht en sterk als je het gesprek aangaat over de gevoeligste issues. Over onderwerpen die je liever vermijdt, omdat je er rode vlekken van krijgt.
Als je elk teamlid uitnodigt om zich uit te spreken en aanspreekbaar te zijn, kom je vanzelf tot krachtige en gedragen teamafspraken.
En krijgen jouw breinsmoezen toch de overhand in stressvolle situaties? Dan help ik je om vlekkeloos overeind te blijven, in de 6-daagse Leiderschapstraining UitAanAfspreken.